Hekim seçme hakkı: hasta ve hasta yakınlarının en temel hasta hakkı olan sağlık çalışanını seçmesi, değiştirmesi, teşhis ve tedavilerinde katılımcı rol oynamaları şeklinde ifade etmek mümkündür.
Herhangi bir hastalığa yakalanan veya yakalandığını düşünen birey, bir an önce, en kısa yoldan, en güvenilir ve en konforlu bir şekilde bu durumdan kurtulmak ister. Bu amaçla insanın ümit bağladığı, fayda umduğu bir hekime ulaşması engellenemez. Böyle bir engelle karşılaşan hasta, kendisine sunulan destekle iyileşmezse veya daha kötü sonuçlar ortaya çıkacak olursa, hasta ya da yakınlarının zihninde’’ona gitseydi-götürseydim iyileşirdi, kurtulurdum v.s.’’düşüncesi kalacaktır.
Hekim seçme hakkı; ulusal ve uluslararası metinlerde şu şekilde yer almaktadır:
‘’Hasta hekimini özgürce seçmelidir.’’(Lizbon Bildirgesi 1981) ‘’Hastalar sağlık sisteminin işleyişi ile uyumlu olarak hekimlerini veya diğer sağlık personelini ve sağlık kurumlarını seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.’’(Amsterdam Bildirgesi 28-30 Mart 1994),
‘’Hastalar özel veya devlet sektöründe olmasından bağımsız olarak hekimini ve hastanesini veya sağlık hizmeti veren kurumları özgürce seçme ve değiştirme hakkına sahiptir. Hasta herhangi bir aşamada diğer bir hekimin görüşünü alma hakkına sahiptir.’’(Bali Bildirgesi Eylül 1995),
‘’Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi prosedürleri(yöntemleri)ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı ve doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayacak çeşitli merkezler,(sağlık kurumları)ve doktorlar ile alınan sonuçlar hakkında bilgi vererek bu hakkın kullanılabileceğini temin etmelidirler.
Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller kaldırılmalıdır. Doktoruna güvenmeyen bir kişi başka bir doktor talep edebilir(seçebilir).’’(Hasta Haklarına İlişkin Avrupa Statüsü(Ana Sözleşmesi)temel dokümanı Roma, Kasım 2002),
‘’Sağlık müesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak üzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestçe seçer’’(1960,Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 5. madde),
‘’Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu isteme hakkı vardır.’’(1998 Hasta Hakları Yönetmeliği 9. madde),
‘’Yataklı tedavi kurumlarında mevcut her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenleme yapılarak hastaların hekim seçmesine imkân sağlanır.’’(2005 Yataklı tedavi işletme yönetmeliği 8. madde)
Her hastanın sağlık sistemine uygun olması ve yetkili hekimin uygun görmesi halinde, kendisine sağlık hizmeti sunan kişi ve kuruluşu değiştirme hakkı bulunmalıdır.(Hasta Hakları ve sorumlulukları 12 Nisan 1997)
‘’Hasta Mevzuatın belirlediği kurallara, tıbbi uygulamanın özelliklerine ve kurumun koşullarına göre hekimini seçmekte özgürdür.’’(Hekimlik Meslek Etiği Yönetmeliği 22. Madde)